تقریبا 2 سال از زمانی می گذرد که بازی های رومیزی در ایران باب شده است و شاید الان بهترین فرصت باشد که کمی جزیی تر بازی های رومیزی و مکانیزم های آن ها را بررسی کنیم و برای دسته بندی بازی ها فقط به دسته بندی های کلاسیک ( خانوادگی – مهمانی – …. ) بسنده نکنیم.

در بازی های رومیزی یا همان بردگیم ها، مجموعه ای از اعمال است که طراحان بازی های رومیزی برای اجرای بازی به آن ها متوسل می شوند. در بیشتر بازی های رومیزی معمولا 1 یا 2 مکانیزم اصلی وجود دارد و همزمان ممکن است که چند مکانزیم دیگر هم به صورت فرعی وجود داشته باشد. در این مقاله قصد داریم تمامی مکانیزم های موجود را معرفی کنیم.

در این مقاله تا جایی که ممکن است اصطلاحات انگلیسی را به فارسی بر می گردانیم ولی برای حفظ شکل مقاله اسم های انگلیسی هم قرار داده شده است. البته ناگفته نماند ترجمه بعضی از کلمات به فارسی، روحی که در آن کلمه وجود دارد را از بین می برد و پیشنهاد ما این است که از اصطلاحات انگلیسی استفاده کنید.

این مقاله در طول زمان با مطالب مرتبط به روز رسانی خواهد شد و پیشنهاد می کنیم در زمان های مختلف به آن سر بزنید.

هم چنین در این صفحه می توانید مکانیزم های مختلف معرفی شده در ویکیپدیا را مطالعه کنید.

انواع مکانیزم بردگیم ها

One Vs All ( یکی در مقابل همه ): در این دسته از بازی ها، یکی از بازیکن ها در مقابل بقیه بازیکن ها با هدف حذف کردن آن ها قرار می گیرد. این دسته از بازی ها ممکن است از ابتدا، بازی شما را در این شرایط قرار دهد ولی بازی های رومیزی هم وجود دارد که در طول بازی این اتفاق رخ می دهد.

Abstract Artistry ( هنری انتزاعی ): بازی ای که در آن یک عکس می تواند هزاران کلمه را شامل شود. در این مکانیزم، تصورات بازیکنان بازی را به جلو می برد. در این دسته از بازی ها معمولا توضیحات در مورد تصاویر یا کلمات در بازی وجود دارد.

Abstract Strategy ( استراتژی انتزاعی ): بازی ای که در آن قوانین ساده و مشخصی به همراه حرکات مشخص محتویات بازی وجود دارد که در کنار آن سیستم امتیاز شماری مشخصی نیز تعبیه شده است. در گیم پلی این دسته از بازی ها شانس وجود ندارد و تم بازی ها، داستانی جز طراحی های هنری معمولی ندارد.

Acting ( بازیگری کردن ): بازی ای که در آن بازیکنان باید با استفاده از ارتباط بر قرار کردن، بازیگری کردن، صدا در آوردن و کارهایی از این قبیل بازی را پیش ببرند. این دسته از بازی ها معمولا خنده دار و تفریحی است.

Action & Movement ( عمل و حرکت کردن ): بازی ای که در آن فیگورها مینیاتوری یا آدمک های بازیکنان با قوانین خاصی در صفحه بازی حرکت می کنند. این حرکت دادن ها مکانزیم اصلی این دسته از بازی ها محسوب می شود.

Action Point Allowance System ( حرکت محدود بر اساس امتیاز ): در این دسته از بازی ها، امتیاز مشخصی به هر بازیکن در هر راند اعطا می شود. این امتیازات می تواند برای انجام کارهای خاصی خرج شود و تا زمانی که امتیازی وجود دارد، امکان انجام کار های مختلف به بازیکن داده می شود. در این روش، آزادی بسیار زیادی به بازیکن برای انجام کار ها داده می شود ولی محدودیتی در تعداد آن ها وجود دارد.

Alliance & Negotiation ( اتحاد بستن و مذاکره ): بازی ای که در آن بازیکنان باید به صورت مداوم با یکدیگر مذاکره کرده و توافقاتی با آن ها داشته باشد یا اتحاد هایی برای به دست آوردن مزایای ویژه به وجود بیاورد. این دسته از بازی ها به شدت رقابتی هستند و خیانت کردن در آن متداول است.

Area Control ( کنترل منطقه ): بازی ای که در آن بازیکنان باید یک منطقه یا قسمتی مشخص از صفحه بازی را فتح کرده و کنترل آن را در اختیار بگیرند. مشخصا در این دسته از بازی ها با بزرگ کردن منطقه تحت کنترل و نفوذ بیشتر در طول بازی، قدرت آن بازیکن بیشتر می شود.

Area Enclosure ( محبوس کردن منطقه ): بازی ای که در آن بازیکنان باید مهره های خود را به صورتی در صفحه قرار دهند که قسمتی از صفحه را محاصره کنند. برای این هدف، این مناطق مشخصا در تحت کنترل آن بازیکن قرار داده می شود. بیشتر بازی های این سبک در یک صفحه خط کشی شده یا نقشه مانند انجام می شود.

Auction/Bidding ( مزایده ): بازی ای که در آن بازیکنان باید برای خرید آیتم ها یا کالاهایی در شرایط خاصی رقابت کنند و با استفاده از آن ها موقعیت یا ثروت خود را افزایش دهند.

Betting/Wagering ( شرط بندی، دستمزد گیری ): بازی ای که در آن بازیکنان باید بر روی فرم های خاصی از احتمالات یا فرآیند ها درون بازی شرط بندی کنند. در صورت موفقیت، امتیازات یا قدرت هایی به آن ها اعطا می شود.

Bluffing ( بلف زدن ): بازی ای که در آن استفاده از گول زدن و فریب بازیکنان دیگر باعث پیروزی شما می شود. در این دسته از بازی ها معمولا اطلاعاتی مخفی از بازیکنان دیگر در اختیار بازیکنان قرار دارد و با رو شدن آن ها بازیکنی برنده یا بازنده می شود.

Campaign/Battle Card Driven ( لشکر کشی و بازی های جنگی مبتنی بر کارت ): بازی هایی هستند که جنگ ها و مبارزات آن ها از طریق کارت هایی که در دست بازیکنان قرار دارد، انجام می شود. ایده اصلی بازی در واقع انجام یک کار در هر راند و استفاده از اثر آن در همان راند یا کل بازی است.

بازی هایی که در آن کارت ها نتیجه نهایی مبارزه را مشخص می کنند، از این مکانیزم استفاده نمی کنند. این دسته در واقع زیر مجموعه ای از Hand Management می باشد که در پایین توضیح خواهیم داد.

Card Drafting ( کشیدن کارت ): بازی ای که در آن بازیکنان به نوبت کارتی را از یک دسته کارت مشخص در جلوی خود انتخاب می کنند یا کارت هایی را از دست بازیکنان دیگر انتخاب می کنند. این مکانیزم برای به دست آوردن یک قدرت ویژه و مناسب بازیکن انجام می شود ولی ممکن است انتخابی کارتی در یک دور برای استراتژی ای باشد که می خواهند در ادامه بازی انجام دهند.

این مکانیزم با Card Drawing که در بازی های سنتی وجود دارد، فرق می کند. در Card Drawing بازیکنان از دسته ای از کارت ها به صورت کاملا شانسی یکی را انتخاب کرده و حقی در انتخاب یا پس زدن کارت مورد نظر ندارند.

Madular Board ( صفحه بازی ماژولار ): بر عکس بازی های رومیزی قدیمی که صفحه آن ها تغییری نمی کند، بازی های رومیزی با صفحه ماژولار شامل صفحه از بازی می شوند که امکان جا به جا کردن و چیدن تصادفی آن ها در بازی وجود دارد. معمولا صفحه بازی های ماژولار از کاشی های تشکیل می شود که می توان آن ها را به شکل های مختلفی در کنار هم قرار داد ولی مدل های کارتی یا ترکیبی از صفحه های بازی کوچک نیز ممکن است در دسته ماژولار وجود داشته باشد.

این دسته از بازی ها با توجه به تصادفی بودن چینش صفحه، باعث به وجود استراتژی های مختلف در طول بازی و احتمالات مختلف می شود و در نهایت ارزش تکرارپذیری بالایی دارند.

Cooperative Game ( همکاری مشترک ): این دسته از بازی ها، بازیکنان را در یک تیم بر علیه خود بازی قرار می دهد. هر چه که بازی طول می کشد، قوانین بازی، بازیکنان را به چالش می کشد و سعی می کند که باعث باختن بازیکنان شود. در این دسته از بازی ها، همکاری با یکدیگر تنها اصل پیروزی است.

Deck Building ( ساختن دسته از کارت ): بازی هایی که در آن بازیکنان یا با دسته از کارت ها بازی را شروع می کنند یا بر اساس سیستم های مالی داخل بازی سعی می کنند که دسته کارت مناسب خود را بسازند. اگر بخواهیم آسان تر بگیم هر بازیکن دسته کارت های خود را بر اساس چیزی که به آن علاقه دارد، می سازد. معمولا در این گونه بازی ها هر کارت، قابلیت منحصر به فردی به بازیکن می دهد.

Deduction ( استنتاج ): بازی ای که در آن بازیکنان باید بر اساس مشاهدات، دلایل و اطلاعات به نتیجه مشخصی برسند. این موارد در طول بازی به روش های مختلفی به دست می آیند.

Dexterity ( چابکی ): بازی هایی که در آن واکنش های سریع فیزیکی و یا هماهنگی حرکات چشم و دست باعث به دست آوردن امتیاز می شود.

Dice Rolling ( ریختن تاس ): بازی هایی که از تاس به عنوان یکی از حرکات اصلی برای مشخص کردن نتیجه کارهایی که بازیکنان انجام داده است، بهره می برد. این موضوع باعث به وجود آمدن عنصر شانس در بازی می شود.

Hand Management ( مدیریت دست ): بازی ای که در آن بازی کردن کارت ها به ترتیب مشخص و یا پشت سر هم باعث موفقیت بازیکن می شود. این مکانیزم در شرایط مختلف بستگی به بازیکن فعال ( کسی نوبت وی است )، کارت های بازیکن حریف و حتی کارت هایی است که قبلا بازی شده اند.

بازیکنان در این حالت تمام سعی خود را می کنند که با بهترین روش بازی، بهترین دستاورد را که امتیازات بیشتر است، به دست بیاورند.

Memory ( حافظه ): بازی هایی که حافظه و به یاد آوردن اتفاقاتی که در طول بازی افتاده است را برای رسیدن به هدف نیاز دارد. بازی Panic Lab از این مکانیزم استفاده می کند.

Pattern Building ( درست کردن الگو ): بازی هایی که در آن بازیکنان باید محتویات بازی را به شکل مشخصی در کنار هم قرار داده تا به امتیاز یا فواید دیگری در بازی دست پیدا کنند. مثلا قرار دادن توکن بر روی اعداد 2، 4، 6 و 8 در بازی به بازیکن یک کارت خاص می دهد که می توانند در طول بازی استفاده کنند.

Pattern Awareness ( آگاهی از الگوها ): بازی های این دسته بازیکنان را در شرایطی قرار می دهد که در آن بازیکنان باید الگوهای مختلف ساخته شده در بازی را شناسایی کرده و از آن ها بهره ببرند. بازیکنانی که زودتر از بقیه این الگوها را پیدا کنند، امتیازات زیادی دریافت خواهند کرد. بازی Panic Lab از این مکانیزم استفاده می کند.

Player Elimination ( حذف بازیکن ): حذف بازیکن در بازی های بیشتر از 2 نفره به وجود می آید. بعد از حذف هر بازیکن، بازی با بازیکن های حذف نشده ادامه داده می شود تا یک نفر باقی بماند. بازی های دو نفره که در آن بازیکنان برای غلبه بر بازیکن دیگر تلاش می کنند، جز مکانیزم ” حذف بازیکن ” نیستند.

Pick up & Deliver ( بردار و برسان ): بازی های این دسته بازیکن را مجبور می کند که چیزی را از یک قسمت صفحه بازی برداشته و به نقطه ای دیگر برساند و در ازای آن از سیستم پرداختی بازی پاداشی دریافت کند.

Push Your Luck ( استفاده از شانس ): بازی ای که در آن شما یک کار را به صورت متوالی و همراه با ریسک برای به دست آوردن یک مزیت نسبت به بازیکنان دیگر یا گرفتن امتیاز انجام می دهید.

این تکرار معمولا زمانی متوقف می شود که شما احساس می کنید که ریسک باختن بیشتر از چیزی است که ممکن است به دست آورید. در هسته مرکزی این مکانیزم ” مدیریت ریسک ” قرار دارد.

Real-Time Play ( بازی همزمان ): بازی هایی که در آن، مدت زمان بازی به یک عدد مشخص ( به دقیقه یا ساعت ) محدود است و به محض تمام شدن این زمان بازی به اتمام می رسد و امتیاز شماری برنده را مشخص می کند.

Resource Acquisition ( به دست آوردن منابع ): بازی هایی که در آن منابع، سیستم اصلی مالی بازی هستند و به دست آوردن منابع بیشتر به بازیکن اجازه می دهد که ساخت ساز کنند، گسترش دهند و قدرت خود را بیشتر کنند.

Role-Playing ( نقش آفرینی ): در بعضی از بازی های رومیزی المان هایی از بازی نقش آفرینی قرار داده شده است. بازیکن کاراکتری را در طول بازی کنترل می کند و این شخصیت قدرتش افزایش می یابد و یا در طول بازی داستان های مختلفی روایت می شود.

این مکانیزم می تواند مشابه با دسته ای از مکانیزم Variable Player Powers نیز محسوب شود که در ادامه در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

Route Building ( ساختن مسیر ): بازی ای که در آن بازیکنان باید بین لوکیشن های مختلف مسیرهای مختلفی بسازند و امتیاز یا چیزهای دیگری را کسب کنند. معمولا مواردی همچون طولانی ترین مسیر یا اتصال نقاط مشخص در مسیر باعث به دست آوردن امتیاز اضافه خواهد شد.

Set Collection ( جمع آوری یک دسته ): یکی از ساده ترین مکانیزم های بازی ها که در آن بازیکنان باید دسته ای از کارت های مشابه، توکن های مشابه یا مثل این ها را جمع کرده تا امتیاز یا قدرت ویژه ای در بازی کسب کنند.

Simultaneous Action Selection ( انتخاب اکشن همزمان): بازی ای که در آن بازیکنان به صورت مخفی کارهای خود را انتخاب می کنند و در یک زمان مشخص همه این کار ها رو می شود و تاثیرشان نمایان می شود.

Storytelling ( داستان سرایی): بازی ای که در آن بازی ایده اصلی، کلمات، نشانه ها یا عکس ها را در اختیار بازیکنان قرار می دهد و داستان بازی از طریق این ها روایت می شود.

Take That ( اینو بگیر ): مانورهایی که مستقیما باعث حمله به بازیکن حریف می شود. این حمله ها بر روی قدرت و جان بازیکن تاثیر می گذارد. این مکانیزم اکثرا در بازی های کارتی استفاده می شود ولی نمونه های غیر کارتی نیز وجود دارد.

Teamwork ( کار تیمی ): بازی ای که در آن بازیکنان در تیم های 2 نفره به بالا دسته بندی می شوند. تیم ها همدیگر را برای بردن به چالش می کشند. معمولا در این دسته از بازی ها حداقل 4 نفر برای بازی کردن نیاز است.

Tile Placement ( کاشی گذاری ): بازی ای که در آن قرار دادن کاشی های بازی در نقاط مشخص باعث به دست آوردن امتیازات مختلف می شود. در این دسته از بازی ها ممکن است که کاشی ها به عنوان منبع یا محل ساخت و ساز استفاده شوند.

Time Track ( شمارنده زمان ): بازی ای که در آن نوبت بازیکنان به صورت متغیر است و بازیکنی که در دور قبل آخرین نفر بوده، ممکن است در دور جدید نفر اول بشود. این مکانیزم باعث می شود که بازیکنی که از بقیه بازیکنان عقب افتاده است، چند دور پشت سر هم بازی کرده و بتواند خود را به نفر اول برساند.

Trading ( مبادله ): بازی ای که در آن بازیکنان به صورت مداوم کالاهایی را با یکدیگر مبادله کنند. مثلا منابع بازی.

Variable Power ( قدرت های مختلف ): مکانیزمی است که در آن به بازیکنان های مختلف قدرت های متفاوتی داده می شود که این قدرت ها ممکن است بر اساس قبیله یا گروهی باشد که وی در آن ها قرار دارد. این مکانیزم به بازیکنان این امکان را می دهد که راه متفاوتی برای پیروزی بپیمایند.

Variable Phase Order ( ترتیب فاز متغیر ): بازی ای که در آن بازیکنان در ابتدای هر راند تصمیم می گیرند که آن دور چگونه بازی شود. یعنی هر دور از بازی الزاما شامل فازهای یکسان یا کار هایی نیست که در دور قبل انجام شده است.

در این دسته از بازی ها هر دور به شکل متفاوتی انجام می شود و بعضی از فازها یا حرکات به ترتیب متفاوتی انجام می شود. این مکانیزم به بازیکن ها اجازه می دهد که فازهای بازی را آنطور که دوست دارند، اولویت بندی کنند.

Voting ( رای گیری ): بازی هایی که در زمان های مشخصی بازیکنان را مجبور به رای دادن برای مشخص شدن نتیجه اتفاقات یا چگونگی ادامه بازی می کند.

Worker Placement ( قرار دادن کارگر ): این مکانیزم به بازیکن ها اجازه می دهد که کارگرهای خود را ( معمولا میپل های چوبی یا پلاستیکی ) بر روی نقاط مشخصی از صفحه بازی قرار دهند و کارهایی مانند دریافت منابع یا انجام شدن کارها را انجام دهند.

معمولا بازیکن ها با قرار دادن کارگر خود بر روی این نقاط، جلوی بازیکنان دیگر را برای انجام آن کار می گیرند. چون در هر دور تعداد محدودی از یک کار می توان انجام داد.

حرف آخر

دانستن مکانیزم های مختلف در بازی ها می تواند برای طراحان بازی های رومیزی مناسب باشد. این مکانیزم ها همگی قابل توسعه هستند. مثلا در مکانیزم Worker Placement در بازی Architects Of The West Kingdom بر خلاف بازی های دیگر این سبک، کارگر بعد از انجام کار به دست شما بر نمی گردد و در همانجا می ماند و شما باید کارگر خود را به شکل دیگری برگردانید.

یا در مکانیزم Dice Rolling در بازی King Of New York شما می توانید تا 3 بار تاس ها را بریزید و نتیجه های مورد علاقه خود را انتخاب کنید.

این مثال ها بی انتها هستند و هر چه قدر که ذهن شما به عنوان طراح خلاق باشد، می توانید مکانیزم ها را گسترش دهید. شاید حتی مکانیزم جدیدی نیز خلق کنید که در این لیست وجود ندارد.

از دید بازیکنان معمولی هم دانستن و شناختن مکانیزم های مختلف می تواند به انتخاب بازی های دیگر برای بازی کردن، کمک کند. مثلا من بازی هایی که در آن Player Elimination وجود دارد را دوست ندارم. پس وقتی در بازی ای ببینم که از چنین مکانیزمی استفاده شده است، دقت بیشتری در انتخاب آن می کنم.

همانطور که در ابتدای مقاله هم گفته شد، این مکانیزم ها با همه سادگیشان باعث می شود که بازی به جلو برود و استفاده از چندین مکانیزم تو در تو و پیچیده کردن بیش از حد، آثار بسیار مخربی را در گیم پلی بازی به وجود خواهد آورد.

امیدواریم توانسته باشیم که تمامی مکانیزم های موجود را معرفی کرده باشیم. مکانیزمی می شناسید که در اینجا نگفته باشیم؟ حتما در قسمت نظرات بنویسید تا به مقاله اضافه کنیم.

داود سامانی

از اون موقعی که یادم میاد بازی کردن رو دوست داشتم. البته بیشتر ویدیو گیم. از میکرو به بعد همه نسل ها رو تجربه کردم و بیشترین زمان تفریحم رو به بازی گذروندم تا با بردگیم آشنا شدم. حالا هم قراره تا جایی که می تونم شما رو بیارم توی دنیای خودم. دنیای بدون مرز بازی های رومیزی!!!